Unikatowa w skali kontynentu forteca – założenie obronne. Dlaczego unikatowa? Dlatego, że powstawała na przestrzeni epok: od gotyckiej wieży, zwanej Latarnią, posadowioną na…wydmie, przez czterobastionowy, renesansowy Fort Carre i ceglany Wieniec, aż po barokowe domki oficerskie i Szaniec Wschodni – fortyfikacyjne rozwiązanie w stylu holenderskim.

 Wieża, Wieniec i domki oficerskie 

Kiedyś strzegła ujścia Wisły do morza, odpierała ataki wojsk polskich pod wodzą Stefana Batorego, szwedzkich, rosyjskich, francuskich… Pełniła rolę pruskiego więzienia, siedziby klubów żeglarskich w międzywojniu, a podczas II wojny światowej – szpitala polowego.

Wciąż badana przez archeologów, architektów i miłośników sztuki militarnej, kryje mnóstwo tajemnic.